Cà phê bền vững là hướng sự phát triển năng suất, sản lượng và chất lượng cao, vừa đảm bảo các yếu tố về môi trường cảnh quan, góp phần hạn chế mất rừng... Đây là lý do Dự án “Hợp tác phát triển vùng cảnh quan cà phê bền vững” được chọn triển khai ở xã Tân Nghĩa, huyện Di Linh.
 |
| Vùng cà phê đã được lựa chọn triển khai thí điểm dự án ở xã Tân Nghĩa. Ảnh: M.Đạo |
Xây dựng cảnh quan bền vững trước hết và then chốt là tăng cường cơ chế quản trị hợp tác công tư. Mục tiêu hướng đến các thể chế được xây dựng và triển khai hiệu quả ở địa phương và quốc gia, nhằm chia sẻ thông tin và kinh nghiệm, đề xuất các giải pháp, tìm kiếm cơ hội đồng đầu tư và phối hợp nhân rộng các biện pháp thực hành tốt, các mô hình thành công. Giải pháp bền vững thỏa mãn các yếu tố như: các nông hộ và chủ sở hữu đất trong liên kết một khu vực; kết nối minh bạch giữa thị trường và vùng sản xuất; tạo mô hình liên tục đổi mới, cập nhật xu hướng của thị trường; vượt ra khỏi các ranh giới về chứng nhận đối với từng mặt hàng cụ thể; cung cấp cho người mua bộ giải pháp để đạt được các mục tiêu bền vững. Tuy nhiên, thách thức đối với thành phần trong chuỗi cung ứng và người mua cuối, đó là tạo ra cơ chế hoạt động minh bạch, hiệu quả, tin cậy và hài hòa lợi ích giữa các bên trong vùng thu mua. Do đó, cần có kết nối cam kết bền vững toàn cầu và các ưu tiên của địa phương. Cơ chế toàn cầu với tiếp cận cảnh quan là chìa khóa cho phát triển bền vững, hướng tới sản xuất hàng hóa tập trung. Nói đến vùng cảnh quan sản xuất bền vững được chứng nhận (VSA) là nói đến Hợp tác, sản xuất, bảo vệ, an sinh - Chuỗi cung ứng minh bạch và Người mua cuối đã cam kết.
Đơn vị triển khai Dự án Chuyển đổi nông nghiệp bền vững (VnSAT) và Chương trình Cảnh quan bền vững (ISLA) là Công ty IDH. Triển khai các tiểu dự án là Công ty TNHH ACOM Việt Nam và Công ty TNHH LDC. Các bên đã thống nhất tập trung một số nội dung như: Hỗ trợ các tổ hợp tác/hợp tác xã tiếp cận nguồn tín dụng của Dự án VnSAT hướng tới sản xuất bền vững; VnSAT hỗ trợ vật tư, giống, thiết bị tưới trên 2 mô hình mà IDH và các công ty đã đầu tư cơ sở hạ tầng... Đối tác sẽ cung cấp công cụ thông tin mã số vùng trồng; ứng dụng tra cứu thuốc bảo vệ thực vật trên điện thoại; công nghệ tưới hợp lý... Các tiểu dự án cảnh quan cà phê với mục tiêu bao gồm: Quản lý canh tác và các đầu vào sản xuất đảm bảo thu nhập và sản xuất cà phê bền vững trong điều kiện biến đổi khí hậu; Giảm thiểu tác động của sản xuất và chế biến cà phê tới các môi trường và các nguồn tài nguyên thiên nhiên như nước, đất; Tăng cường các dịch vụ khuyến nông, đào tạo nông dân về thích ứng với biến đổi khí hậu và về các khả năng quản lý đất, sử dụng hóa chất nông nghiệp và bảo tồn nguồn nước; Nâng cao tính cạnh tranh cho ngành sản xuất cà phê tại địa bàn triển khai; Thử nghiệm và nhân rộng các hệ thống tưới nước tiết kiệm và bảo tồn nước hiệu quả, tiết kiệm chi phí.
Chủ tịch UBND xã Tân Nghĩa, địa phương duy nhất ở Lâm Đồng đã được chọn thí điểm triển khai Dự án cà phê ISLA cho biết: Việc Công ty IDH tiếp tục triển khai dự án là trên cơ sở trước đó ACOM và LDC đã triển khai mô hình tại xã. Xã có tổng diện tích đất tự nhiên hơn 3.500 ha; trong đó diện tích gieo trồng 2.900 ha, riêng cà phê chiếm 2.700 ha. Năng suất cà phê ở đây trung bình đạt 3 tấn/ha. Đến nay, dự án đã chọn khoảng 30 ha với 50 hộ dân thực hiện. Nhiều hoạt động đã triển khai tại đây như: Tập huấn kiến thức về mô hình đường đồng mức để áp dụng giúp chống xói mòn, có hệ thống cây chắn gió, giúp khắc phục tình trạng các chất dinh dưỡng trong đất bị rửa trôi, đất bị xấu, chua, giúp người dân canh tác dễ dàng hơn, bón phân hiệu quả hơn. Hướng tới xây dựng mô hình vườn mẫu để các hộ nông dân khác tham quan, học hỏi về trồng xen, quản lý phân bón và hóa chất, bảo tồn đất và nước, quản lý cây che bóng, v..v. Các nhà khoa học đã lấy mẫu đất phân tích để xây dựng hướng dẫn về dinh dưỡng đất cho các mô hình thí điểm và nông dân trong và ngoài vùng dự án. Mặt khác, tổ chức hội thảo cho nông dân về trồng xen canh với sự hướng dẫn đào tạo của các chuyên gia từ Công ty Syngenta, LDC và Viện WASI. Theo cam kết, dự án sẽ cung cấp cây giống, trong đó hỗ trợ 100% kinh phí đối với giống cà phê tái canh và ít nhất từ 60% vốn đối với giống cây bơ, sầu riêng. Dự án hình thành là liên vùng khép kín tạo cảnh quan: cây cà phê - hồ nước sinh thái - cây che bóng mát. Cùng đó là kỹ thuật sử dụng hợp lý phân bón và thuốc bảo vệ thực vật theo định lượng và chủng loại; thu hoạch, bảo quản sau thu hoạch cà phê; phương pháp trồng xen cảnh quan; định hướng những cây xen có hiệu quả kinh tế cao, cây giữ được hệ sinh thái ổn định…Hướng đi này cũng nhằm khẳng định chứng chỉ thương hiệu của một loại nông sản, lành mạnh hóa việc cung ứng, ổn định về giá cả.
Ông Lê Ngọc Chánh cũng cho biết, vào đầu tháng 4 tới đây, ông và đại diện lãnh đạo UBND huyện Di Linh sẽ ra Hà Nội để tham gia ký kết bản ghi nhớ hợp tác với đối tác của dự án trong đoàn Chính phủ Hà Lan sang Việt Nam làm việc. “Đối với những người nông dân ở xã Tân Nghĩa được chọn triển khai dự án, họ rất phấn khởi và hưởng ứng tích cực hướng sản xuất cà phê theo mục tiêu mà dự án đặt ra. Cái được lớn nhất chính là thay đổi tư duy trong canh tác cà phê”, ông Nghĩa nhận xét.
(http://baolamdong.vn/)
