(Lâm Đồng Online) Chàng thanh niên Đào Lợi (SN 1988) ở Trại Mát, Phường 11 là người tâm huyết, dày công xây dựng thương hiệu cà phê Moka. Hiện nay, với diện tích 1,3 ha cà phê thuần chủng Moka - một món quà mà người Pháp đã mang tới cho Đà Lạt, anh sản xuất theo hướng hữu cơ tạo ra sản phẩm thơm ngon nức tiếng, được khách hàng ưa chuộng.
Anh Lợi hái những trái cà phê căng mọng, đặt vào lòng bàn tay rồi giới thiệu tận tình cho khách về cà phê Moka - cà phê tinh túy mà đất trời Đà Lạt đã ban tặng
Trải qua hơn 100 năm lịch sử thăng trầm, có lúc cây cà phê Moka tưởng chừng đã biến mất. Thế nhưng, đâu đó trên những tận đồi cao hay thung sâu của TP Đà Lạt vẫn còn có những con người tâm huyết, quyết tâm giữ lại đến cùng những vườn cà phê ngon trứ danh này.
Để “mục sở thị” vườn cà phê Moka của anh Lợi, tôi phải gửi xe và cùng anh ngồi lên chiếc xe chuyên dụng đi vườn của anh. Chúng tôi đã phải vượt qua những đoạn đường gập ghềnh dốc và cua ngoặt liên tục, có những đoạn giống như sợi chỉ vắt từ ngọn đồi này qua ngọn đồi kia. Tới nơi, tôi thấy có hàng chục công nhân đang thoăn thoắt đôi tay hái lựa những trái cà phê Moka chín mọng trong vườn.
Anh Lợi kể cho tôi nghe, vườn cà phê của gia đình anh tuổi đời hơn 35 năm, khi ấy bố của anh là ông Đào Phước từ Bắc vào Nam lập nghiệp, ban đầu ông làm cho HTX Tự Phước ở Trại Mát trồng cà phê, sau này HTX giải tán, ông được chia khoảng 2 ha đất để canh tác. Thời điểm ấy, không riêng gì nhà anh mà hầu như nhà nào cũng đi xin hạt về ươm trồng giống cà phê này. Lúc đó, với mỗi tấn cà phê nhân thu được nông dân có thể sắm được 8 - 9 cây vàng, đời sống người trồng cà phê vô cùng sung túc.
Nhưng do đặc tính cho sản lượng thấp, khá nhạy cảm với bệnh gỉ sắt, sâu đục thân nên người dân dần chặt bỏ cây Moka mà thay vào đó là Catimor - cùng thuộc dòng Arabica nhưng cho sản lượng cao hơn gấp 2 - 3 lần, tiếp theo sau này chuyển dần sang trồng rau hoa, cà phê lúc ấy không còn mấy người trồng. Gia đình anh Lợi chặt bỏ 7 sào để trồng laghim và giữ nguyên lại 1,3 ha với hơn 3.000 gốc - đây là rẫy cà phê Moka thuần chủng còn sót lại gần như là duy nhất tại Trại Mát, Phường 11, TP Đà Lạt.
Như để minh chứng cho một đời sống văn hóa của vùng cà phê nguyên sinh từ thuở khai thiên lập địa, anh Lợi hái những trái cà phê căng mọng, đặt vào lòng bàn tay rồi giới thiệu tận tình cho khách về thứ cà phê tinh túy mà đất trời Đà Lạt đã ban tặng: “Ở Việt Nam, ngoại ô thành phố Đà Lạt được coi là thiên đường của cà phê Moka với những “chỉ số vàng” như: Độ cao trên 1.500 m, khí hậu ôn đới mát quanh năm, nhiệt độ cực đại trong năm không vượt quá 33 độ, nhiệt độ cực tiểu có lúc xuống dưới 10 độ. Chính vì vậy, cà phê Moka ở đây có một vị đặc biệt bởi nó kết tinh từ cái giá lạnh của núi cao, thổ nhưỡng phù hợp cộng với số tuổi của cây”.
Để nâng cao giá trị cà phê Moka của mình hơn nữa, từ nhiều năm nay anh Lợi thay đổi thói quen canh tác, từng bước giảm lượng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật hằng năm, tiến tới canh tác hoàn toàn bằng phương pháp hữu cơ. Đến thời điểm hiện tại anh Lợi không phun thuốc cũng chẳng bón phân hóa học, phát triển nguồn thiên địch để cà phê phát triển tự nhiên như cỏ cây. “Tôi muốn đem về những trái cà phê thuần là của mẹ thiên nhiên, không bất kỳ một thứ hóa chất nào tồn dư trong hạt cả, đồng thời muốn cho thế giới biết đến cà phê thượng hạng của Việt Nam và góp sức giữ cho mai sau biết về thứ cà phê tinh túy mà đất trời Đà Lạt đã ban tặng”, anh Lợi chia sẻ.
Anh Lợi cho biết, Moka là dòng cà phê rễ cọc cắm sâu vào đất nên sống rất dai, cây nào già cỗi, bệnh thì cưa rồi cũng mọc lên lại. Cây đâm cành thứ cấp để rồi cho ra trái... cứ thế vườn cà phê này đã phát triển trên 35 năm.
Nhờ chăm sóc tốt và đúng quy trình, mỗi năm trung bình vườn Moka của anh Lợi cho thu hoạch khoảng 2 - 3 tấn cà phê thóc, có thời điểm được mùa lên đến 4 tấn. Sản lượng cà phê làm ra bao nhiêu được khách hàng tìm đến tận nơi để thu mua, cà phê không theo giá thị trường mà chính người chủ có thể định được giá cho sản phẩm cà phê chất lượng cao của mình, thông thường sẽ có giá cao hơn 3 - 4 lần giá cà phê Cartimor.
Đối với nhiều người yêu cà phê, Moka là cốt lõi của tiêu chuẩn hương vị, nó là một trong những giống cà phê quan trọng nhất về mặt di truyền. Hiện vườn của anh Đào Lợi cũng được Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Lâm Đồng chọn làm vườn Moka đầu dòng để duy trì và phát triển nguồn giống quý hiếm.
