Nhiều bạn trẻ đã bắt tay vào khởi nghiệp, xây dựng những trang trại sản xuất theo hướng nông nghiệp hữu cơ. Tuy nhiên, bên cạnh một số Startup tìm ra con đường đi đến sự thành công thì cũng không ít bạn trẻ gặp phải thất bại.
 |
| Với mong muốn khởi nghiệp từ NNHC, những buổi Workshop thu hút rất nhiều bạn trẻ tham gia. Ảnh: T.Sa |
Bốn “nguyên tắc vàng”
Trong vòng 5 năm trở lại đây, sản xuất nông nghiệp hữu cơ (NNHC) đã và đang trở thành xu hướng khởi nghiệp của giới trẻ. Tuy nhiên, ngay chính bản thân các bạn trẻ đang khởi nghiệp, sự tiếp cận nền sản xuất NNHC vẫn còn đang rất mơ hồ.
Tại một buổi Workshop trao đổi về sản xuất NNHC của các bạn trẻ được tổ chức tại Tùng Hạ Farm ở TP Đà Lạt mới đây, có ý kiến cho rằng phương thức canh tác NNHC chỉ đơn thuần là không sử dụng hóa chất như: phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật... trong sản xuất để cho sản phẩm sạch, an toàn.
Theo ông Bùi Hồng Quân, Viện trưởng Viện công nghệ sinh học và Vi sinh ứng dụng miền Nam, cách hiểu này là không toàn diện vì không hiểu rõ những điều kiện gì để sản xuất. Ngoài yếu tố không sử dụng hóa chất, thì các bạn trẻ cũng có sự nhầm lẫn giữa phương thức sản xuất NNHC với phương thức sản xuất nông nghiệp sạch, an toàn; bởi vì trong các quy trình sản xuất nông nghiệp sạch vẫn sử dụng hóa chất với một liều lượng hợp lý, trong phạm vi tiêu chuẩn cho phép mà không ảnh hưởng đến môi trường.
Để đáp ứng được việc sản xuất NNHC, người sản xuất cần nắm vững bốn nguyên tắc căn bản. Thứ nhất là nguyên tắc sức khỏe. Đối với nguyên tắc này, các đối tượng cần được quan tâm trong nhóm sức khỏe đó chính là: đất, cây trồng, gia súc, con người. Bởi nếu không quan tâm, chăm sóc đất, cây trồng và gia súc tốt, nó sẽ ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm, làm giảm giá trị dinh dưỡng, ẩn chứa mầm bệnh. Từ sản phẩm không đạt chất lượng trở thành thực phẩm mà chúng ta sử dụng chế biến thức ăn, nó cũng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của con người.
Kế đến là nguyên tắc sinh thái, đó chính là đảm bảo sự cân bằng hệ sinh thái bằng cách thiết kế hệ tự nhiên mô phỏng và bền vững tại khu vực đất trồng mà bà con sử dụng canh tác và sản xuất nông nghiệp. Đây được xem là nguyên tắc giúp nông dân có thể tận dụng được các thiên địch khắc chế, phòng ngừa sâu bệnh cho cây trồng, bảo tồn tài nguyên sinh vật đa dạng.
Thứ ba là nguyên tắc công bằng, thể hiện sự tôn trọng, bình đẳng dành cho mọi sinh vật. Bởi mỗi sinh vật khi chúng xuất hiện ở môi trường tự nhiên đều là có vai trò cũng như đóng góp trong việc cân bằng hệ sinh thái tự nhiên.
Nếu như trong quá trình sản xuất nông nghiệp, đánh mất sự công bằng làm hao tổn tính cân bằng hệ sinh thái tự nhiên nói chung và hệ sinh thái tự nhiên mô phỏng nói riêng mà chúng ta đang xây dựng, dẫn đến hệ quả sản xuất NNHC sẽ không có độ bền, cũng như sự lâu dài về mặt thời gian.
Cuối cùng, đó là nguyên tắc quan tâm. Trong quá trình sản xuất, nếu chúng ta chỉ chăm chăm vào lợi nhuận mà không quan tâm đến việc bảo vệ môi trường, cũng như bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng, khi cung cấp nông sản bẩn, nông sản kém chất lượng sẽ gây ảnh hưởng đến cả một thế hệ trong tương lai.
 |
| Bạn trẻ hào hứng khi được chuyên gia Bùi Hồng Quân hướng dẫn trực tiếp quy trình ủ phân vi sinh hữu cơ. Ảnh: T.Sa |
Khởi nghiệp NNHC không mấy dễ dàng
Nhiều bạn trẻ hiện nay đã lựa chọn nông nghiệp làm con đường khởi nghiệp. Tuy nhiên, công việc này không đơn thuần chỉ là cuốc cỏ, trồng rau mà đòi hỏi phải có kiến thức về nông nghiệp đúng, sản xuất nông nghiệp tử tế. Bên cạnh một số bạn trẻ với niềm đam mê, đem kiến thức mình học được để phát triển nông nghiệp mang tính ổn định, bền vững thì cũng không ít bạn trẻ làm NNHC theo phong trào.
Là người gắn bó cũng như đi tiên phong trong phong trào NNHC trong tỉnh gần 10 năm nay, ông Nguyễn Văn Sơn, chủ trang trại cà phê Pacamara có diện tích 4 ha với gần 15.000 cây cà phê Arabica. Trong đó có 5.000 cây cà phê Tybica, 5.000 cây cà phê Bourbon, 2.000 cây cà phê Caturra và đặc biệt là 3.000 cây cà phê Pacamara, giống quý hiếm nhất trên thế giới hiện nay. Tất cả diện tích trên đều được ông Sơn canh tác theo phương thức NNHC bền vững tại khu vực Dốc Trời, Phường 5, TP Đà Lạt.
Theo ông Sơn, so với trước đây, các bạn trẻ khởi nghiệp NNHC bây giờ có nhiều thuận lợi hơn vì họ có thể nhìn vào người đi trước để rút kinh nghiệm. Hệ sinh thái NNHC cũng đang dần hình thành từ vật tư đầu vào, tư vấn hỗ trợ đến việc đánh giá chứng nhận hữu cơ quốc tế hiện có nhiều tổ chức đã đặt văn phòng đại diện tại Việt Nam. Tuy vậy, những khó khăn, thách thức khi chọn khởi nghiệp với NNHC vẫn còn rất nhiều.
Thị trường là yếu tố đầu tiên. Theo khảo sát, trong hơn 90 triệu dân Việt Nam nhưng có tới 70% chưa có khả năng tiếp cận thực phẩm hữu cơ, 30% còn lại đang tìm hiểu và chỉ 1% sẵn sàng mua thực phẩm hữu cơ. Hơn nữa, sản phẩm của phương thức sản xuất nông nghiệp sạch, an toàn hiện đang triển khai rộng rãi ở khắp các địa phương trong cả nước. Các sản phẩm này có giá bán cao hơn một chút nhưng với thu nhập hiện tại của người lao động vẫn có thể chấp nhận được. Trong khi đó sản phẩm của phương thức canh tác NNHC có giá bán cao hơn giá thị trường từ 3-4 lần.
Bên cạnh đó, khi lựa chọn con đường NNHC, những nông dân trẻ cần phải có sự bền bỉ và kiên trì trong một giai đoạn ít nhất từ 5-10 năm. Không nói đâu xa, để có được trang trại với thu nhập tiền tỷ hằng năm và một thương hiệu được nhiều người biết đến, chủ trang trại cà phê Pacamara cũng trải qua một hành trình làm NNHC đầy chông gai và thử thách.
Liên tục trong 6 năm từ 2010-2016, trang trại của ông Sơn phải chịu cảnh thua lỗ. Có những thời điểm, sản lượng vườn cà phê của ông tụt xuống chỉ còn 1/3 trong khi giá đầu ra cho sản phẩm lại không đạt như kỳ vọng. Chỉ từ năm 2017 đến nay, vườn cà phê của ông mới cho năng suất ổn định, cùng với đó là giá bán tăng gấp 4 lần so với trước đây.
Trong nhiều năm làm cố vấn trong cộng đồng NNHC tại Lâm Đồng, ông Sơn gần như chứng kiến 90% trường hợp khởi nghiệp với nông nghiệp dẫn đến thất bại. “Có nhiều người bỏ việc công sở về làm vườn như tôi nhưng kết cục là toàn bộ tiền tích lũy ra đi, lên diễn đàn nói lời tạm biệt sau đó quay lại Sài Gòn kiếm việc. Tôi có lời khuyên chân thành cho người khởi nghiệp nông nghiệp là chỉ nên đầu tư trên đất của mình, không làm trên đất thuê, rất rủi ro. Mặc khác, các bạn phải đầu tư và trang bị kiến thức, học hỏi kinh nghiệm cũng như sự kiên trì trong công việc, tránh việc làm theo kiểu ăn xổi ở thì, có như vậy khởi nghiệp mới có thể dẫn đến thành công, nhất là trong NNHC” - ông Sơn nói.
(Lâm Đồng online)
