(Lâm Đồng Online) Nắm bắt xu hướng để phát triển kinh tế trong việc trồng cà phê, gia đình hộ nông dân Nguyễn Văn Tưởng (48 tuổi, thôn Tiền Lâm, xã Đông Thanh, huyện Lâm Hà) mạnh dạn đầu tư vốn để trồng xen cây ăn trái. Việc chủ động trồng xen cây ăn trái đã góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế trên cùng một đơn vị diện tích cho nông hộ này với mức thu là 250 triệu đồng/năm.
Trên diện tích 3 ha đất trồng xen cà phê, sầu riêng, bơ đã mang lại thu nhập ổn định cho gia đình anh Nguyễn Văn Tưởng.
Rời quê hương Đông Anh (Hà Nội), anh Nguyễn Văn Tưởng cùng bố mẹ chuyển vào xã Đông Thanh (huyện Lâm Hà) sinh sống từ năm 1979. Để có tiền trang trải cuộc sống và lo cho các con ăn học, bố mẹ anh vay mượn và mua được ít diện tích đất để trồng cà phê.
Anh Tưởng kể, quê nhà nghèo nên bố mẹ quyết định chuyển vào đây sinh sống. Ở đây đất đai, khí hậu đều thuận lợi cho những ai đi tha phương cầu thực như gia đình anh. Ngày ấy cà phê đang là cây trồng phổ biến ở vùng đất Nam Tây Nguyên, giá thành cao lại dễ trồng, nên từ ngày lấy vợ rồi ra sống tự lập anh Tưởng vẫn tiếp tục trồng cà phê. Tuy nhiên, vài năm trở lại đây cà phê xuống giá, chi phí phân bón, chăm sóc... cũng không còn lời lãi bao nhiêu, nên hai vợ chồng anh tính trồng thêm cây gì đó để phù hợp với nhu cầu thiết yếu của người dân lúc bấy giờ.
Ngay sau đó, anh Tưởng bắt đầu tìm đến những người đã và đang có ý tưởng giống anh để nắm thêm kinh nghiệm canh tác của họ. Khi được bạn bè tư vấn việc trồng xen hiện tại đang là một xu hướng tất yếu của nông dân nếu muốn phát triển kinh tế ổn định trên diện tích cà phê. Đồng thời, nhận thấy hàng xóm hằng ngày vẫn có thêm nguồn thu từ bơ, sầu riêng, anh Tưởng quyết định trồng xen cây ăn trái, chủ yếu là sầu riêng, bơ.
Mạnh dạn vay thêm một số vốn của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để mua giống cây sầu riêng và bơ 034, bơ Booth từ Bảo Lộc, vợ chồng anh Tưởng bắt đầu thử nghiệm trồng xen từ năm 2015. Tuy nhiên, do chưa nắm bắt được kỹ thuật chăm sóc nên ngay từ lần đầu vợ chồng anh bị thất bại. Anh Tưởng chia sẻ: “Sầu riêng và bơ là hai loại trái cây có giá trị kinh tế cao, nhưng để chăm sóc được thì cần phải có thời gian, đặc biệt sầu riêng là loại cây khó tính. Nguyên lí của cây sầu riêng và bơ là phải trồng nổi, nhưng lúc đó tôi lại trồng quá sâu thân cây dưới lòng đất nên xảy ra hiện tượng sì mủ, dẫn đến cây không phát triển và chết dần”.
Cuối năm 2018, khi mọi thứ đã đi vào ổn định từ kinh nghiệm chăm sóc đến vốn, vợ chồng anh tiếp tục trồng xen. Rút kinh nghiệm từ lần trước, anh Tưởng chi ra hơn 70 triệu đồng để lắp đặt hệ thống tưới nước tự động cho 100 cây sầu riêng và hơn 100 cây bơ. Anh Tưởng cho hay: “Để áp dụng và triển khai mô hình này, tôi dành nhiều thời gian nghiên cứu, học hỏi từ bạn bè. Sau nhiều lần nghiệm ra rằng, sầu riêng, bơ năng suất cao nhưng kháng bệnh yếu, nên thân cây trồng từ đầu phải chọn lọc từ cây bố mẹ khỏe nhất. Riêng đối với bơ, khi cây lớn chừng 1,2 - 1,5 m thì mới ghép vào được. Còn đối với cà phê, tôi cải tạo, ghép lại hoàn toàn trên thân cây cũ và cắt tỉa cành gọn gàng sao cho khi thu hái chỉ cần vươn một sải tay là có thể hái dễ dàng”.
Anh Tưởng cho biết thêm, việc trồng xen bơ cùng cà phê và sầu riêng có rất nhiều lợi ích: thứ nhất là lợi ở việc bón phân, khi mình bón phân cho cà phê thì bơ và sầu riêng cũng sẽ ăn được một phần từ lượng phân đó bón xuống. Lợi nữa là bơ đảm nhiệm vai trò là cây che chắn cho cà phê, còn cà phê sẽ giảm mức độ xói mòn của đất, từ đó sầu riêng, cà phê và bơ sẽ hỗ trợ nhau cùng phát triển. Ngoài ra, trồng xen kết hợp với kỹ thuật cắt tỉa cành sẽ mang lại hiệu quả kinh tế cao cho dù diện tích đất canh tác không nhiều.
Hiện tại, trong vườn anh có hơn 500 cây sầu riêng và 500 cây bơ ghép như bơ Booth, 034. Mặt hàng của anh Tưởng chủ yếu được đưa về Bảo Lộc tiêu thụ hoặc các lái buôn ở các huyện lân cận như Lâm Hà, Đức Trọng, Đà Lạt. “Nếu như nói được giá nhất thì hiện tại bơ là loại trái cây có giá nhất so với sầu riêng. Còn riêng cà phê, tôi bắt đầu khống chế sản lượng sao cho mỗi năm thu về khoảng hơn 3 tấn. Tính đến thời điểm hiện tại, mức thu nhập bình quân của gia đình từ việc trồng xen khoảng hơn 250 triệu đồng, chưa kể là từ cà phê” - anh nói.
Ông Đào Văn Tám - Phó Chủ tịch UBND xã Đông Thanh nhận xét, mô hình trồng xen của gia đình anh Tưởng đã tạo điều kiện để người dân nơi đây tìm đến học tập. Hiện tại, xã cũng đã giới thiệu đến bà con nhiều mô hình trồng xen canh các loại cây ăn quả. Bên cạnh đó, xã cũng thường xuyên phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức một số lớp tập huấn về nông nghiệp cho bà con để áp dụng vào thực tế.
