(LĐ online) - Đại dịch Covid-19 lan rộng cùng với tình trạng nguồn cung ngày càng lớn đang tác động mạnh mẽ đến thị trường chè toàn cầu. Các thị trường lớn như Đài Loan, Trung Quốc và Nga, hoạt động xuất khẩu vẫn chưa thể trở lại bình thường khiến doanh nghiệp xuất khẩu chè của Lâm Đồng gặp khó.
Các doanh nghiệp tập trung đầu tư chè chất lượng cao để hướng tới thị trường cao cấp
Xuất khẩu giảm mạnh
Theo Sở Công thương tỉnh Lâm Đồng, dự ước sản lượng chè xuất khẩu tháng 6/2020 đạt 888 tấn và ước đạt giá trị 2,6 triệu USD, tăng 26,9% cả về lượng và 62,8% về giá trị so với cùng kỳ. Đài Loan, Pakistan và Afganistan vẫn là thị trường xuất khẩu chính của tỉnh. Mặt hàng chè chế biến chủ yếu là: Chè xanh, chè đen, chè Oolong và chè lên men. Lũy kế trong 6 tháng đầu năm, mặt hàng chè chế biến xuất khẩu ước đạt 4 ngàn tấn và ước đạt giá trị 9,7 triệu USD, giảm 12,2% về lượng và 6,9% về giá trị so với cùng kỳ.
Nguyên nhân là do dịch Covid-19 đã bùng phát và lan rộng tại nhiều thị trường quan trọng của ngành chè Việt Nam, làm gián đoạn các hoạt động sản xuất và xuất khẩu. Các thị trường lớn như Đài Loan, Trung Quốc và Nga gần như đóng băng. Các thị trường khác không ký được các hợp đồng mới, trong khi các hợp đồng đã ký trước đây được yêu cầu giảm giá sâu, hoãn thời gian giao nhận hàng hoặc hủy hợp đồng.
Sở dĩ, trong tháng 6, ngành công thương ghi nhận sự tăng trưởng của hoạt động xuất khẩu chè là do có sự đột biến về đơn hàng của Công ty Chè Phương Nam. Đây cũng chỉ là sự tăng trưởng mang tính nhất thời. Nhìn chung, thị trường xuất khẩu chè của các doanh nghiệp trong tỉnh sẽ tiếp tục gặp khó khăn cho đến hết năm 2020.
Dự báo, giá chè trên thị trường thế giới sẽ tiếp tục có biến động trong thời gian tới do tiếp tục chịu tác động kép từ sự bùng phát mạnh trên toàn cầu của dịch Covid-19. Những hạn chế trong việc vận chuyển hàng hóa làm giảm nhu cầu tiêu thụ chè ở nhiều quốc gia, các nhà xuất khẩu đặt giá thầu thấp trong bối cảnh đơn hàng giảm từ các nhà nhập khẩu ở EU. Những biến động của thị trường chè thế giới sẽ tác động đến hoạt động xuất khẩu chè Việt Nam nói chung và Lâm Đồng nói riêng trong thời gian tới.
Chế biến chè tại Công ty Cổ phần Long Đỉnh
Hướng tới thị trường cao cấp
Trong bối cảnh xuất khẩu chè đang gặp khó, các doanh nghiệp xuất khẩu chè trong tỉnh buộc phải có những bước đi trong việc tái cơ cấu hoạt động sản xuất lẫn chiến lược kinh doanh.
Công ty Cổ phần Long Đỉnh là một ví dụ, hiện doanh nghiệp đã có 50 ha chè chất lượng cao được cấp chứng nhận đủ tiêu chuẩn xuất khẩu. Tất cả diện tích này được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP và tiêu chuẩn do phía đối tác nhập khẩu trực tiếp là Đài Loan đưa ra. Bà Trần Phương Uyên - Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Long Đỉnh cho hay: Hiện nay, hơn 90% sản phẩm của Công ty đều được xuất khẩu sang thị trường Đài Loan với sản lượng 80 tấn trà thành phẩm/năm.
Theo bà Uyên, đối với thị trường Đài Loan, Công ty đang xuất khẩu dưới dạng nguyên liệu thô với giá thành không cao. Trong khi đó, thị trường này lại đòi hỏi rất nghiêm ngặt về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Việc kiểm soát chất lượng nguyên liệu đầu vào với nông dân liên kết sản xuất cũng rất khó, nhiều lô hàng của Công ty bị trả lại, do vậy việc xuất khẩu vào thị trường này không hề dễ dàng.
Hơn nữa, tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp trên thế giới cũng đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình xuất khẩu của Công ty. Từ tháng 3 đến nay, sản lượng xuất khẩu chè thô của Công ty đã giảm 30% so với trước đây. Nhưng đáng lo hơn là diện tích và sản lượng chè trên địa bàn liên tục giảm, cũng như chủng loại, chất lượng, giá trị sản phẩm chè của địa phương còn thấp, tính cạnh tranh chưa cao, chưa tương xứng với tiềm năng và thế mạnh.
Chính vì vậy, Công ty Long Đỉnh đã phải đẩy mạnh tái cơ cấu thị trường, hướng vào sản phẩm cao cấp thông qua việc sản xuất chè Organic để tiêu thụ trong nước với thương hiệu là Trà Oolong Long Đỉnh. Nhờ đó, sản phẩm của Công ty đã dần có chỗ đứng trên thị trường nội địa.
Quan trọng hơn, doanh nghiệp đã bắt kịp thị hiếu tiêu dùng thế giới. Về thị hiếu, những năm qua thị trường chứng kiến sự thay đổi mạnh mẽ về thói quen thưởng trà của người tiêu dùng. Trước đây người tiêu dùng thích uống trà truyền thống trong bữa sáng, là chè đen hoặc trà xanh thô. Nhưng hiện nay, nhu cầu tiêu dùng các loại trà đặc sản, trà có hàm lượng chế biến cao, phối trộn với nhiều loại đồ uống bổ dưỡng khác.
Trong đó, có 2 phân khúc đang phát triển rất mạnh, đó là trà thảo mộc và trà chế biến thủ công (theo cách truyền thống, từ bàn tay của những nghệ nhân). Đây là những chủng loại mà các doanh nghiệp chè Lâm Đồng cần chú trọng đầu tư trong thời gian tới để gia tăng giá bán và kim ngạch xuất khẩu.
