(Lâm Đồng Online) Hạn chế dùng thuốc bảo vệ thực vật độc hại để tiêu diệt các loại côn trùng hại cây là vấn đề được nhiều nông dân quan tâm. Hiện, người dân đang ưu tiên chọn các chế phẩm sinh học hoặc nuôi thiên địch để bảo vệ cây trồng. Câu chuyện thả loài nhện siêu nhỏ vào vườn làm thiên địch bảo vệ cây ớt chuông của nông dân Nguyễn Phong Phú (trú tại thị trấn Thạnh Mỹ, huyện Đơn Dương) là một ví dụ.
Sử dụng nhện làm thiên địch là cách nông dân Nguyễn Phong Phú bảo vệ hiệu quả vườn ớt chuông
Thiên địch là các loài sinh vật được sử dụng để diệt trừ các sinh vật gây hại, bảo vệ mùa màng. Thiên địch gồm nhiều loài động vật (như côn trùng, nhện, chim, rắn...) và vi sinh vật (nấm, vi khuẩn, vi rut). Công dụng của thiên địch đã rất rõ ràng, bởi vậy nhiều nhà nông và cả các doanh nghiệp đang có xu hướng tìm cách phát triển thiên địch nhằm bảo vệ cây trồng, hạn chế tối đa thuốc bảo vệ thực vật để hướng tới phục vụ cung ứng rau, củ, quả an toàn.
Thực hiện mô hình nông nghiệp hướng hữu cơ trên tổng diện tích 5 ha vườn ở thị trấn Thạnh Mỹ, ông Nguyễn Phong Phú đặc biệt chú trọng đến các phương pháp sản xuất an toàn, thuận tự nhiên. Bởi vậy, trong tổng diện tích sản xuất của gia đình, ông đã dùng 2 ha để thiết kế trang trại, vườn cỏ chăn nuôi bò sữa, 2 ha nhà kính và 1 ha nhà lưới trồng các loại rau, củ, quả. Việc xây dựng khu sản xuất như vậy nhằm tạo nên vòng tròn khép kín theo hướng hữu cơ. Theo đó, nguồn phân hữu cơ từ việc nuôi bò sẽ được sử dụng bón cho vườn cỏ và các loại cây trồng. Riêng với 1 ha diện tích nhà kính trồng rau, củ, quả, nông dân Nguyễn Phong Phú đã dùng 4.500 m2 trồng ớt chuông công nghệ cao. Điều đặc biệt, để chống lại các côn trùng gây hại, ông Phú không dùng thuốc bảo vệ thực vật như các nhà vườn khác mà sử dụng loài nhện có kích thước rất nhỏ để làm thiên địch. Theo nông dân Nguyễn Phong Phú: “Hiện gia đình đang sử dụng nhện Ambly để khống chế các loại nhện hút nhựa cây, bọ trĩ, bọ phấn và dùng nhện Phyto để khống chế loài nhện đỏ gây hại. Ngoài ra, gia đình cũng dùng một loài côn trùng thiên địch để loài này sống ký sinh trên rầy thân mềm nhằm tiêu diệt loài rầy gây hại này”. Ambly là nhện bắt mồi có khả năng kiểm soát bọ trĩ, có thể ăn nhện hai chấm cũng như các loại côn trùng gây hại khác. Con trưởng thành có màu nâu đỏ, dài dưới 0,5 mm, trứng tròn, trong suốt, đường kính 0,14 mm. Chu kỳ sống hoàn chỉnh mất từ 10-12 ngày ở nhiệt độ 20-25 độ C. Nhện Ambly sẽ tìm và bắt, sau đó hút kiệt con mồi. Nhện Phyto trưởng thành có màu cam đỏ, con non có màu cam nhạt, chân dài, thân hình quả lê. Điều kiện tối ưu trong việc áp dụng là ở nhiệt độ từ 20-27 độ C, độ ẩm 60-90%. Con trưởng thành sẽ tìm kiếm một cách tích cực con mồi như nhện hai chấm rồi bắt và hút kiệt con mồi.
Ông Nguyễn Phong Phú cho biết thêm: “Riêng đối với cây ớt chuông thường xuất hiện các côn trùng gây hại khó phòng ngừa như nhện đỏ, bọ trĩ, bọ phấn. Hơn nữa, đây là những côn trùng có tốc độ sinh trưởng rất nhanh, mức độ gây hại cho cây trồng rất lớn. Trường hợp cây bị nhện đỏ chích hút sẽ dẫn đến suy kiệt rất nhanh và ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng nông sản. Nếu không có thiên địch, người làm vườn phải sử dụng nhiều loại thuốc bảo vệ thực vật mới có thể phòng trừ được các côn trùng gây hại. Đặc biệt, các côn trùng này nhỏ, mắt thường khó thấy nên chỉ đến khi cây bị hư hỏng thì mới phát hiện nên việc khống chế rất khó khăn, tốn tiền của”.
Đối với cây ớt chuông, ông Phú bắt đầu thả thiên địch từ khi cây ra hoa và để thiên địch tự phát triển. Tuy nhiên, để thiên địch phát triển được ở vườn, gia đình ông Phú phải tuân thủ quy tắc không sử dụng bất kỳ thuốc bảo vệ thực vật nào khác.
Mô hình dùng nhện thiên địch ở vườn ớt của gia đình ông Nguyễn Phong Phú được Trung tâm Khuyến nông Lâm Đồng hỗ trợ thực hiện. Đến nay, việc áp dụng thiên địch đã bước qua tháng thứ 4. Theo đánh giá của chủ vườn “Lượng côn trùng gây hại trên cây trồng đã giảm đến 80%. Lá cây bóng mượt, cây phát triển tốt và cho trái rất đều đặn”.
Qua thực tế việc sử dụng thiên địch tại vườn sản xuất của nông hộ Nguyễn Phong Phú, bà Nguyễn Thị Thùy, kỹ sư nông nghiệp, Phòng kỹ thuật Trung tâm Khuyến nông Lâm Đồng khẳng định, việc dùng nhện thiên địch trên vườn ớt chuông đã cho thấy hiệu quả rõ rệt. Các loài côn trùng thiên địch phát triển rất tốt và khống chế được nhiều côn trùng gây hại khó phòng trừ như bọ trĩ, nhện đỏ, bọ phấn, các loại rệp và một số côn trùng ở dưới đất. Côn trùng gây hại trên lá, hoa, thậm chí cả rễ cây đều được khống chế đến 80%. Thả thiên địch nên chủ vườn không phải dùng đến các loại thuốc bảo vệ thực vật. Đây là mô hình phù hợp với xu hướng nông nghiệp sạch, hữu cơ.
Cũng theo bà Thùy, sử dụng các thiên địch này, nhà vườn giảm được 40-50% so với chi phí thuốc bảo vệ thực vật. Nếu tính trên đơn vị diện tích 1.000 m2 thì bà con tiết kiệm được 10 triệu đồng. Việc thả thiên địch trên 1.000 m2 ớt chuông là khoảng 8 triệu đồng/đợt và một vụ ớt (9 tháng) sẽ chỉ thả thiên địch 4 đợt. Trong khi đó, nếu sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, với 1.000 m2 thì mỗi tháng chủ vườn phải chi gần 5,5 triệu đồng. Hơn nữa, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật có thể để lại dư lượng thuốc trên sản phẩm và ảnh hưởng đến sức khỏe con người, ảnh hưởng đến môi trường.
