Hai năm liên tiếp đứng đầu cuộc thi bình chọn cà phê tại địa phương, vườn cà phê của gia đình Lê Thanh An không chỉ được giới sành cà phê thừa nhận là vườn cà phê thơm ngon nhất mà còn là nơi bảo tồn giống cà phê quý hiếm cho Đà Lạt.
Nằm cạnh đường Hùng Vương, TP Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng là vườn cà phê của gia đình anh Lê Thanh An, trong đó có gốc cà phê cổ thụ có tuổi đời hơn 40 năm. Giữa cơn lốc đô thị hóa và bùng nổ về hoạt động du lịch, khi những khu vườn đã bị thay bằng hàng loạt công trình nhà ở, khách sạn, khu nghỉ dưỡng thì sự hiện diện của một vườn cà phê xanh mướt giữa trung tâm Đà Lạt quả là điều hiếm hoi, gây không ít ngạc nhiên cho nhiều người. Tuy nhiên, khi trò chuyện với chủ nhân của khu vườn, ta sẽ hiểu được lý do tồn tại của nó.
Nằm cạnh đường Hùng Vương, TP Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng là vườn cà phê của gia đình anh Lê Thanh An, trong đó có gốc cà phê cổ thụ có tuổi đời hơn 40 năm. Giữa cơn lốc đô thị hóa và bùng nổ về hoạt động du lịch, khi những khu vườn đã bị thay bằng hàng loạt công trình nhà ở, khách sạn, khu nghỉ dưỡng thì sự hiện diện của một vườn cà phê xanh mướt giữa trung tâm Đà Lạt quả là điều hiếm hoi, gây không ít ngạc nhiên cho nhiều người. Tuy nhiên, khi trò chuyện với chủ nhân của khu vườn, ta sẽ hiểu được lý do tồn tại của nó.
 |
Cách đây 60 năm, gia đình bà Lê Thị Chính rời Quảng Nam vào Đà Lạt lập nghiệp. Tại đây, bà Chính làm thuê cho gia đình bà Trần Thị Thể ( một nhà tư sản giàu có). Sau hàng chục năm làm công cho gia đình chủ, bà Chính được trả công bằng ngôi nhà cùng khu vườn rộng hơn 8.000m2.
Khi còn sống ở Đà Lạt, bà Thể có dịp ra nước ngoài công tác và đã mang về một cây giống cà phê Arabica Bourbon và nhân rộng ra khắp vườn. Đây là loại cà phê cho hương vị hảo hạng, xuất xứ từ đảo Bourbon (nay là Réonion) nằm giữa Ấn Độ Dương ( hòn đảo mà hai vị vua chống Pháp của triều Nguyễn là Duy Tân và Thành Thái đã từng bị lưu đày).
Anh Lê Thanh An, con trai của bà Chính cho biết, cà phê tại Việt Nam có nhiều giống khác nhau. Riêng cà phê Arabica Bourbon được đánh giá là loại cà phê chất lượng hàng đầu thế giới, bởi có hương thơm của trái cây - hậu vị kéo dài- hàm lượng cafein thấp. Tuy nhiên, đây cũng là giống rất khó trồng, chỉ phù hợp những vùng có khí hậu quanh năm mát mẻ, không bị sương giá. “Về hình thái, Arabica Bourbon có lá mảnh và dài, mép lá nhiều nếp xoăn, ngọn thường rủ xuống đất, khoảng cách giữa các mắt trái ngắn, quả có núm nhỏ. So với các giống cà phê thông thường, Arabica Bourbon năng suất thấp, chỉ bằng khoảng 30%” - anh An cho biết.
Trước đây, do chất lượng của các giống cà phê chưa được chú trọng, đánh giá đúng mức. Nên nhiều gia đình ở Đà Lạt, đã phá bỏ các giống cà phê quý, để chuyển sang trồng các loại hoa màu hoặc các giống cà phê cao sản. Tuy nhiên gia đình anh Lê Thanh An vẫn quyết tâm giữ vườn bởi ngoài hương vị thơm ngon, vườn cà phê còn gắn với những ân tình và kỷ niệm của họ với người chủ cũ. Năm 2011, một chuyên gia cà phê nước ngoài cùng một giám đốc công ty sản xuất cà phê trong nước, tình cờ phát hiện ra vườn cà phê của gia đình anh An. Họ đề nghị anh hợp tác bằng cách bảo tồn và thu mua toàn bộ sản phẩm cà phê của gia đình với giá cao. Sau đó liên tiếp trong 2 năm 2015 và 2016, tại cuộc thi “Thi tuyển chất lượng cà phê của UCC Nhật Bản - UCC châu Âu tại Việt Nam”, sản phẩm cà phê của gia đình anh An đều đạt giải nhất. Điều này giúp danh tiếng cà phê Arabica Bourbon của gia đình anh An ngày càng bay xa.
Anh Lê Thanh An cho biết, hiện gia đình có khoảng 500 cây cà phê Arabica Bourbon, mỗi năm cho thu hoạch khoảng 500kg. Thông thường, người trồng cà phê sẽ thu hoạch một lần theo kiểu tuốt xô cả cành, thì gia đình chỉ hái từng trái chín và mùa thu hoạch kéo dài tới 2 tháng. Quá trình phơi khô, rang xay cũng tuân thủ quy trình khá cầu kỳ. “Nếu cà phê mà đem sấy, sẽ làm bay mất hương thơm tự nhiên. Cách tốt nhất là phơi ngoài trời với sức nóng tự nhiên, cà phê sẽ khô từ từ, giữ được hương vị thực tế của nó!” - anh An nêu ví dụ.
Trong khi cà phê thông thường tại Đà Lạt chỉ có giá khoảng 60.000 đồng/kg thì cà phê Arabiaca Bourbon của gia đình anh An được bán với giá 350.000/kg, riêng cà phê đã rang xay là 500.000 đồng/kg. Hiện sản phẩm của gia đình anh, được một số thương hiệu cà phê nổi tiếng trong nước bao tiêu và một phần đã được xuất sang Nhật Bản. “Tôi đang liên kết với một số hộ nhằm bảo tồn, mở rộng diện tích cà phê Arabica Buorbon nhằm góp phần khẳng định và nâng cao giá trị cho cà phê Đà Lạt” - anh An chia sẻ.
(Vũ Đình Đông)
