Dẫu quy mô, sản lượng còn khá khiêm tốn nhưng với bộ sưu tập các giống đặc biệt quý hiếm, chất lượng cao cùng quy trình sản xuất cầu kỳ, tinh tế. Anh Nguyễn Văn Sơn, chủ trang trại cà phê Sơn Pacamara đích thực là người trồng cà phê đặc sản số 1 tại Việt Nam.
 |
Vườn cà phê đắt giá nhất Việt Nam
Nằm cạnh rừng thông xanh ngát ở Phường 5, TP Đà Lạt (Lâm Đồng), thoạt nhìn, Sơn Pacamara cũng giống như bao trang trại cà phê bình thường khác. Tuy nhiên, khi đón ly cà phê đầu tiên do chính tay chủ trang trại pha chế, khách sẽ cảm nhận ngay được sự khác biệt. Màu cà phê óng ánh như cánh gián, ngạt ngào hương thơm của các loại thảo mộc, vị cà phê hòa với vị béo của sô-cô-la và vị ngọt trái cây hòa quyện nơi đầu lưỡi tạo cảm giác vô cùng quyến rũ. “Ly này được chế biến từ những hạt cà phê Tybica nguyên chất, một giống cà phê hảo hạng. Tuy nhiên, trang trại vẫn còn những giống khác đặc sắc hơn”- Anh Nguyễn Văn Sơn, chủ trang trại Sơn Pacamara bật mí.
Và để minh chứng cho điều vừa nói, anh Nguyễn Văn Sơn bắt đầu dẫn khách thăm vườn cà phê đang vào mùa thu hoạch. Này là những cây cà phê Bourbon xuất xứ từ đảo Reunion giữa Ấn Độ Dương, được người Pháp mang tới trồng tại Đà Lạt cách đây gần 1 thế kỷ. Loài này có lá mọc thưa, dẹt hơn so với các giống cà phê thông thường, mép lá có nếp xoăn, quả chín có màu vàng, màu nho hoặc cam, cho hương thơm và vị ngọt của một số loại trái cây. Kia là giống cà phê nguyên thủy Tybica xuất xứ từ Ethiopia, “mẹ” của nhiều giống cà phê đột biến cao cấp sau này. Tybica có mùi vị rất hấp dẫn, hậu vị chua thanh kéo dài, mang mùi thơm của các loài thảo mộc. “Còn đây là giống Pacamara, xuất xứ từ El Salvado, rất quý hiếm. Ở châu Á chỉ có trang trại chúng tôi có giống cà phê này và nó hầu như chưa xuất hiện trên thị trường. Giống này rất khác biệt về hình thái, kết cấu. Lá dày, màu xanh đen, trái lớn, ít tái, cuối trái có núm như quả trám. Hạt Pacamara cho hương vị tuyệt hảo, rất giống vị trái đào chín. Được Hiệp hội cà phê đặc sản Hoa Kỳ SCAA chấm trên 90 điểm, chưa được sản xuất thương mại”- Anh Sơn hào hứng giới thiệu.
Ngoài những giống kể trên, trang trại còn một số giống cà phê thơm ngon khác như Catura, Catuoai, Moka… Tất cả đều được SCAA chấm từ 80-90 điểm. Theo quy định, từ 80 điểm trở lên thì được xem là cà phê hảo hạng, tuy nhiên không phải ai cũng có cơ hội được thưởng thức những loại cà phê này bởi nó còn quá ít trên thị trường và nhất là có giá bán đắt hơn nhiều so với các loại cà phê thông thường.
Anh Nguyễn Văn Sơn kể, năm 2005, sau khi mua một mảnh đất rộng 4ha, anh tới Viện cà phê Eakmat ở Đắk Lắk mua 18.000 cây cà phê Catimo, giống cà phê khá phổ biến tại Việt Nam mang về trồng. Khi giao, nhân viên của viện đã xếp nhầm vào 100 cây cà phê lạ. Theo dõi quá trình sinh trưởng, anh nhận thấy những cây cà phê này có kết cấu, hình thái rất khác biệt so với những cây còn lại. Năm 2012, anh gửi một ít hạt cà phê “lạ” tham gia hội chợ cà phê Buôn Ma Thuột. Dịp ấy, William Robert Frith Jr, một chuyên gia kiểm định cà phê quốc tế của SCAA cũng tham gia hội chợ. Vị chuyên gia rất ngạc nhiên khi thấy những hạt cà phê này xuất hiện tại đây. Anh đã tới tận trang trại của anh Sơn kiểm tra và cho biết, đây là giống Pacamara đặc biệt quý hiếm, hầu như đã tuyệt chủng, chỉ còn một ít ở El Salvado. Sau này, anh Sơn được một số cán bộ của Viện Eakmat cho hay, giống cà phê Pacamara do một tổ chức quốc tế tặng cho viện, nhưng sau khi nhân giống và trồng thử nghiệm không hiệu quả, có lẽ khí hậu, thổ nhưỡng ở Đắk Lắk không phù hợp nên viện đã phá bỏ hết. May nhờ sự nhầm lẫn của các nhân viên mà anh Sơn có được giống cà phê quý và đã dùng tên của nó đặt tên cho trang trại.
Được sự khích lệ, giúp đỡ của William Robert Frith Jr cùng một số chuyên gia nước ngoài, năm 2014, anh Sơn bắt đầu chuyển sang sản xuất cà phê đặc sản. Cùng với nhân giống cà phê Pacamara, anh còn tới các biệt thự, nhà vườn ở Đà Lạt để xin các giống cà phê quý như Bourbon, Tybica, Moka…về nhân rộng trong trang trại. Đến nay, Sơn Pacamara là trang trại sở hữu những giống cà phê quý hiếm và đắt giá nhất tại Việt Nam. Mỗi ki-lô-gam cà phê rang xay ở đây hiện được bán với giá từ 600 ngàn đồng đến 2 triệu đồng.
Bí quyết của những ly cà phê hảo hạng
Cũng theo anh Sơn, để có những ly cà phê hảo hạng thì ngoài giống tốt cần môi trường canh tác lý tưởng cùng với quy trình chăm sóc, chế biến cầu kì, nghiêm ngặt. Điểm chung của các giống cà phê quý hiếm là chất lượng thơm ngon nhưng rất khó trồng, năng suất chỉ bằng 20-30% so với cà phê thông thường, đặc biệt các giống này đòi hỏi yêu cầu khắt khe về thổ những, khí hậu. May mắn cho Sơn Pacarama là trang trại nằm trong vành đai canh tác cà phê chuẩn (coffee belt) của thế giới như: Độ cao 1500m so với mực nước biển, nhiệt độ trung bình quanh năm 18-24⁰C, không bị sương giá, rất lý tưởng cho sự sinh trưởng của cà phê. “Chỉ cần hạ thấp xuống 100-200m cà phê sẽ không đạt được độ đường lí tưởng 14%”- Anh Sơn khẳng định.
Bên cạnh đó, trang trại áp dụng quy trình canh tác hữu cơ, hạn chế tối đa các loại phân bón hóa học, thuốc trừ sâu và hóa chất kích thích sinh trưởng. Chỉ dùng đậu nành lên men cùng các loại phân chuồng ủ bón cho cây, sử dụng nguồn nước sạch để tưới và bẫy sinh học để bắt côn trùng gây hại, trồng xen các loại trái cây và thảo mộc như hồng, hươn thảo, sả Úc nhằm tương tác, tăng mùi vị cho cà phê. Nếu như ở nhiều trang trại khác, khi thu hái, nông dân thường tuốt xô cả cành thì tại đây, công nhân chỉ hái những trái chín kĩ. Khi chế biến, các hạt không đủ tiêu chuẩn được tiếp tục bị loại ra, chỉ để lại những hạt chất lượng nhất. Quy trình lên men, phơi khô, rang xay, pha chế cũng tuân thủ theo công thức chuẩn mực về lý hóa. Điều này giúp anh có được những ly cà phê tinh khiết, thơm ngon nhất, được các chuyên gia quốc tế về cà phê đánh giá cao.
Danh tiếng của Sơn Pacamara đã thu hút đông đảo tình nguyện viên, chuyên gia và du khách trong nước và quốc tế tới làm việc, tham quan, trao đổi kinh nghiệm. Tại đây, họ được chủ trang trại tận tình chia sẻ kinh nghiệm, bí quyết sản xuất cà phê cao cấp. “Việt Nam là cường quốc sản xuất, xuất khẩu cà phê trên thế giới nhưng giá trị và thương hiệu của cà phê Việt Nam chưa được đánh giá cao. Một trong những nguyên nhân quan trọng là người sản xuất cà phê đang chạy theo sản lượng, năng suất mà ít chú ý tới chất lượng. Tôi mong muốn mô hình này sẽ được nhân rộng nhằm hiện thực hóa ước mơ về sản phẩm cà phê chất lượng đẳng cấp hàng đầu thế giới của Việt Nam, đồng thời giúp cho cuộc sống của những người trồng cà phê ngày càng tốt hơn” – Anh Sơn khẳng định.
(Đặc san Dalat Info tháng 4/2018)
